Theo các chuyên gia nghiên cứu về động đất, sóng thần của Trung tâm báo tin động đất và cảnh báo sóng thần (Viện Vật lý Địa cầu) thì các trận động đất có cường độ lớn hơn 6,5 độ richter ở các vùng biển có khả năng gây ra sóng thần. Do vậy, nguy cơ sóng thần ở vùng bờ biển Việt Nam là hiện hữu và cần phải được quan tâm.
Nguy cơ động đất
TS. Lê Huy Minh, Phó Viện trưởng Viện Vật lý Địa cầu, Giám đốc Trung tâm Báo tin động đất và cảnh báo sóng thần phân tích, Việt Nam nằm ở phần Đông Nam của mảng Âu Á, giữa mảng Ấn Độ, mảng Philippines và mảng châu Úc. Lãnh thổ Việt Nam không nằm ở rìa các mảng do vậy ít bị tổn thương bởi động đất so với các nước trong khu vực như Indonesia, Philippines, Malaysia.
Thế nhưng trên lãnh thổ và lãnh hải Việt Nam tồn tại hệ thống đứt gãy hoạt động phức tạp như: đứt gãy Lai Châu-Điện Biên, đứt gãy Sông Mã, đứt gãy Sơn La, đới đứt gãy Sông Hồng, đới đứt gãy Sông Cả, đứt gãy kinh tuyến 109-110o… do vậy động đất cũng thường xuyên xảy ra.
Bản đồ địa chấn kiến tạo Việt Nam và các vùng lân cận. Ảnh: Viện Vật lý địa cầu
Theo nghiên cứu, từ đầu thế kỷ 20 đến nay ở khu vực phía Bắc có 2 trận động đất cấp 8-9, cường độ khoảng 6,7-6,8 độ richter, hàng chục trận động đất cấp 7, cường độ khoảng 5,1- 5,5 độ richter và hàng trăm trận động đất yếu hơn.
Điển hình là động đất ở Điện Biên năm 1935, với cường độ 6,75 độ richter xảy ra trên đới đứt gãy Sông Mã, động đất Tuần Giáo năm 1983, cường độ 6,8 độ richter xảy ra trên đứt gãy Sơn La, gây nên sụt lở, nứt đất trên diện rộng, sụt lở lớn trong núi, gây hư hại nhà cửa trong phạm vi bán kính đến 35 km, động đất ở Điện Biên năm 2001, cường độ 5,3 độ richter có chấn tâm bên Lào, cách thành phố Điện Biên khoảng 20 km đã gây hư hại từ nhẹ đến sụp đổ hơn 2.000 ngôi nhà ở khu vực thành phố Điện Biên….
Gần đây nhất, ngày 27.1 và ngày 6.3.2011 đã xảy ra hai trận động đất ngoài khơi Vũng Tàu – Phan Thiết với cường độ 4,7 độ richter. Các trận động đất nhỏ xảy ra từ sau trận động đất Điện Biên đều không gây thiệt hại về người và của, tuy nhiên cũng cho thấy vỏ trái đất ở khu vực Việt Nam không hoàn toàn bình ổn, động đất cần được theo dõi và nghiên cứu để có đánh giá ngày một đầy đủ hơn về hoạt động địa chấn ở Việt Nam.
Xảy ra sóng thần khi có động đất cường độ lớn hơn 6,5 độ richter
Các vùng nguồn động đất gây sóng thần có thể ảnh hưởng tới vùng bờ biển và hải đảo Việt Nam. Ảnh: Viện vật lý địa cầu
Cho tới nay chưa có những bằng chứng thuyết phục để khẳng định sóng thần đã ảnh hưởng tới vùng bờ biển Việt Nam. Tuy nhiên, theo các kết quả nghiên cứu đã được thực hiện tại Viện Vật lý địa cầu, các vùng nguồn động đất ở khu vực biển Đông và lân cận có thể gây nên sóng thần ảnh hưởng tới vùng bờ biển Việt Nam bao gồm: Riukiu – Đài Loan, đới hút chìm Manila, biển Sulu, biển Celebes, vùng biển Ban Đa, Bắc Biển Đông, Palawan và Tây Biển Đông. Trong đó, đới hút chìm Manila (Máng nước sâu Manila) được cho là có nguy cơ cao nhất.
Thời gian lan truyền sóng thần từ vùng khu vực đới hút chìm Manila tới vùng bờ biển Việt Nam. Ảnh: Viện Vật lý địa cầu.
TS. Lê Huy Minh cho hay, theo các kịch bản đã tính toán bởi Bộ Tài nguyên và Môi trường, nếu một trận động đất cường độ 8,3 độ richter xảy ra ở khu vực rãnh nước sâu Manila thì có thể tạo nên sóng thần cao 5,2 m ở Quảng Ngãi và 2,1 m ở Nha Trang. Một trận động đất có cường độ 9,2 độ richter ở cùng khu vực có thể tạo ra sóng thần cao 10,6m ở Quảng Ngãi và 5 m ở Nha Trang, và thời gian sóng thần đi từ vùng rãnh nước sâu Manila tới vùng bờ biển Việt Nam sau khoảng 2 tiếng đồng hồ. Về mặt khoa học, các trận động đất có cường độ lớn hơn 6,5 độ richter ở các vùng biển có khả năng gây ra sóng thần, như vậy nguy cơ sóng thần ở vùng bờ biển Việt Nam là hiện hữu và cần phải được quan tâm.
Cũng theo TS. Lê Huy Minh, hiện tại cùng với các phần mềm, 10 trạm địa chấn vừa được xây dựng tại Việt Nam và khoảng 20 trạm địa chấn trong khu vực thì việc xác định vị trí, cũng như các số liệu thông tin liên quan đến động đất, sóng thần sẽ nhanh chóng được cập nhật, chính xác ngay từ Viện Vật lý địa cầu. Từ đó, Viện có thể sản xuất các bản tin cảnh báo về động đất, sóng thần và phát đi chỉ mất khoảng từ 15 đến 20 phút. Các bản tin sẽ được cập nhật liên tục với nội dung khác nhau, bản tin đầu tiên sẽ thông báo những vùng có khả năng chịu ảnh hưởng nhất của sóng thần, các bản tin tiếp theo sẽ mở rộng vùng bị ảnh hưởng hơn để các địa phương kịp thời có biện pháp ứng phó, di dời người dân.
Theo dự kiến, tháng 10 tới đây các cơ quan chức năng sẽ tổ chức một cuộc diễn tập với quy mô lớn về công tác phòng chống, cảnh báo, sơ tán người dân trong trường hợp bị động đất, sóng thần tại Đà Nẵng.
Nguy cơ động đất
TS. Lê Huy Minh, Phó Viện trưởng Viện Vật lý Địa cầu, Giám đốc Trung tâm Báo tin động đất và cảnh báo sóng thần phân tích, Việt Nam nằm ở phần Đông Nam của mảng Âu Á, giữa mảng Ấn Độ, mảng Philippines và mảng châu Úc. Lãnh thổ Việt Nam không nằm ở rìa các mảng do vậy ít bị tổn thương bởi động đất so với các nước trong khu vực như Indonesia, Philippines, Malaysia.
Thế nhưng trên lãnh thổ và lãnh hải Việt Nam tồn tại hệ thống đứt gãy hoạt động phức tạp như: đứt gãy Lai Châu-Điện Biên, đứt gãy Sông Mã, đứt gãy Sơn La, đới đứt gãy Sông Hồng, đới đứt gãy Sông Cả, đứt gãy kinh tuyến 109-110o… do vậy động đất cũng thường xuyên xảy ra.
Bản đồ địa chấn kiến tạo Việt Nam và các vùng lân cận. Ảnh: Viện Vật lý địa cầu
Theo nghiên cứu, từ đầu thế kỷ 20 đến nay ở khu vực phía Bắc có 2 trận động đất cấp 8-9, cường độ khoảng 6,7-6,8 độ richter, hàng chục trận động đất cấp 7, cường độ khoảng 5,1- 5,5 độ richter và hàng trăm trận động đất yếu hơn.
Điển hình là động đất ở Điện Biên năm 1935, với cường độ 6,75 độ richter xảy ra trên đới đứt gãy Sông Mã, động đất Tuần Giáo năm 1983, cường độ 6,8 độ richter xảy ra trên đứt gãy Sơn La, gây nên sụt lở, nứt đất trên diện rộng, sụt lở lớn trong núi, gây hư hại nhà cửa trong phạm vi bán kính đến 35 km, động đất ở Điện Biên năm 2001, cường độ 5,3 độ richter có chấn tâm bên Lào, cách thành phố Điện Biên khoảng 20 km đã gây hư hại từ nhẹ đến sụp đổ hơn 2.000 ngôi nhà ở khu vực thành phố Điện Biên….
Gần đây nhất, ngày 27.1 và ngày 6.3.2011 đã xảy ra hai trận động đất ngoài khơi Vũng Tàu – Phan Thiết với cường độ 4,7 độ richter. Các trận động đất nhỏ xảy ra từ sau trận động đất Điện Biên đều không gây thiệt hại về người và của, tuy nhiên cũng cho thấy vỏ trái đất ở khu vực Việt Nam không hoàn toàn bình ổn, động đất cần được theo dõi và nghiên cứu để có đánh giá ngày một đầy đủ hơn về hoạt động địa chấn ở Việt Nam.
Xảy ra sóng thần khi có động đất cường độ lớn hơn 6,5 độ richter
Các vùng nguồn động đất gây sóng thần có thể ảnh hưởng tới vùng bờ biển và hải đảo Việt Nam. Ảnh: Viện vật lý địa cầu
Cho tới nay chưa có những bằng chứng thuyết phục để khẳng định sóng thần đã ảnh hưởng tới vùng bờ biển Việt Nam. Tuy nhiên, theo các kết quả nghiên cứu đã được thực hiện tại Viện Vật lý địa cầu, các vùng nguồn động đất ở khu vực biển Đông và lân cận có thể gây nên sóng thần ảnh hưởng tới vùng bờ biển Việt Nam bao gồm: Riukiu – Đài Loan, đới hút chìm Manila, biển Sulu, biển Celebes, vùng biển Ban Đa, Bắc Biển Đông, Palawan và Tây Biển Đông. Trong đó, đới hút chìm Manila (Máng nước sâu Manila) được cho là có nguy cơ cao nhất.
Thời gian lan truyền sóng thần từ vùng khu vực đới hút chìm Manila tới vùng bờ biển Việt Nam. Ảnh: Viện Vật lý địa cầu.
TS. Lê Huy Minh cho hay, theo các kịch bản đã tính toán bởi Bộ Tài nguyên và Môi trường, nếu một trận động đất cường độ 8,3 độ richter xảy ra ở khu vực rãnh nước sâu Manila thì có thể tạo nên sóng thần cao 5,2 m ở Quảng Ngãi và 2,1 m ở Nha Trang. Một trận động đất có cường độ 9,2 độ richter ở cùng khu vực có thể tạo ra sóng thần cao 10,6m ở Quảng Ngãi và 5 m ở Nha Trang, và thời gian sóng thần đi từ vùng rãnh nước sâu Manila tới vùng bờ biển Việt Nam sau khoảng 2 tiếng đồng hồ. Về mặt khoa học, các trận động đất có cường độ lớn hơn 6,5 độ richter ở các vùng biển có khả năng gây ra sóng thần, như vậy nguy cơ sóng thần ở vùng bờ biển Việt Nam là hiện hữu và cần phải được quan tâm.
Cũng theo TS. Lê Huy Minh, hiện tại cùng với các phần mềm, 10 trạm địa chấn vừa được xây dựng tại Việt Nam và khoảng 20 trạm địa chấn trong khu vực thì việc xác định vị trí, cũng như các số liệu thông tin liên quan đến động đất, sóng thần sẽ nhanh chóng được cập nhật, chính xác ngay từ Viện Vật lý địa cầu. Từ đó, Viện có thể sản xuất các bản tin cảnh báo về động đất, sóng thần và phát đi chỉ mất khoảng từ 15 đến 20 phút. Các bản tin sẽ được cập nhật liên tục với nội dung khác nhau, bản tin đầu tiên sẽ thông báo những vùng có khả năng chịu ảnh hưởng nhất của sóng thần, các bản tin tiếp theo sẽ mở rộng vùng bị ảnh hưởng hơn để các địa phương kịp thời có biện pháp ứng phó, di dời người dân.
Theo dự kiến, tháng 10 tới đây các cơ quan chức năng sẽ tổ chức một cuộc diễn tập với quy mô lớn về công tác phòng chống, cảnh báo, sơ tán người dân trong trường hợp bị động đất, sóng thần tại Đà Nẵng.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét